Voltaire kimdir?

François Marie Arouet (21 Kasım 1694 - 30 Mayıs 1778), Fransız yazar ve filozof. Daha çok Voltaire olarak bilinir. Fransız Devrimi ve Aydınlanma hareketine büyük katkısı olmuştur.

Din ve ifade özgürlüklerinin yanı sıra, insan hakları konusundaki düşünceleri ve felsefi yazıları ile ünlenmiştir. Eserlerinde Kilise dogmaları ve döneminin Fransız müesseselerini yoğun olarak hicvetmiştir. Zamanın en etkili isimlerinden biri olarak tanınır.

Voltaire Paris'te, 1694'te doğmuştur. Sekiz yıl boyunca sanat eğitiminin başladığı Collège Louis-le-Grand'da okumuştur. Fakat orada "Latince ve Aptallıklar" dışında bir şey öğrenmediğini iddia etmiştir.

Mezun olduktan sonra Voltaire edebiyatta kariyer yapmaya başladı. Babası ise oğlunun hukuk eğitimi almasını istiyordu. Bu nedenle Voltaire, Paris'te bir avukatın asistanı olarak çalışıyormuş gibi gözüküp, zamanının büyük bir kısmını hicivsel şiirler yazmaya adamıştır. Babası bunu öğrendiğinde Voltaire'i yine hukuk okumaya göndermiştir; yine de Voltaire yazmayı sürdürmüştür. Sivri dili ile aristokratik ailelerin beğenisini toplamıştır. Kral XV. Louis'nin naibi, Orléans Dükü, II. Philippe'i konu alan bir yazısı nedeniyle Bastille'de hapsedilmiştir. Oradayken çıkış yaptığı piyesi Oedipe'yi kaleme almış ve Voltaire ismini almıştır. Oedipe'nin başarısı Voltaire'i etkili bir isim yapmakla beraber onu Fransız Aydınlanmasına dahil etmiştir.

Sekiz yıl boyunca sanat eğitimi alan Voltaire aldığı eğitim ile ilgili pek olumlu yorumlarda bulunmamıştır. Mezun olmasının ardından edebiyat alanına yönelmiştir. Babası ile kariyer ve edebiyat konusunda anlaşmazlıklar yaşayan Voltaire, çalışıyormuş gibi görünerek bu süreçte hicivli şiirler kaleme almıştır.

Bu durum babasının kulağına gidince Voltaire hukuk okuması için başka bir okula gönderilmiştir. Ancak bu süreçte de yine yazmaya devam etmiştir. Kral XV. Louis naibi ile ilgili yazısı sebebiyle hapsedilmiştir. Hapis günlerinde kendisinin tanınmasını sağlayacak olan piyesi Oedipe'yi yazmış ve ardından Voltaire ismini almıştır.

Ardından hicivlerine devam etmiş ve neticesinde İngiltere'ye sürgün edilmiştir. Buradaki fikir özgürlüğüne hayran kalan yazar, dönemin ünlü yazarlarından başta Shakespeare'den son derece etkilenmiştir.

Gençlik döneminde onu bir örnek olarak kabul etse de sonradan kendisini ondan üstün görmüştür. 3 yıl İngiltere'de kaldıktan sonra Paris'e dönmüş ve İngilizler Hakkında Felsefi Mektuplar isimli bir yazı kaleme almıştır. Bu yazı Fransa'da olay yaratmış, yazının tüm kopyaları yok edilmiş ve Voltaire yine Paris'ten ayrılmak zorunda kalmıştır.

Buradan ayrılınca Cirey'e yerleşmiş ve burada Markiz ile 21.000 üzerinde kitap toplamıştır. Bu esnada yazmaya devam etmiş ve bu süreçte Merope oyununun yanında çeşitli kısa öyküleri yayımlanmıştır.

Markiz’in ölümünün ardından Berlin'e gitmiş ve burada Kral onu ısrarla sarayına davet etmiştir. İlk yıllar çok rahat yaşasa da zaman içinde hayatı zorlaşmaya başlamış, sivri diliyle burada da eleştirilerine devam etmiştir.

Böylece yine tutuklanmış ve bazı evrakları yok edilmiştir. Ardından Cenevre'ye gitmiş burada çok iyi karşılanmış olmasına rağmen tiyatro ile ilgili yasaklar üzerine yazdığı yazısı ile burayı da terk etmek zorunda kalmıştır.

Cenevre’ye gittiğinde ilk başlarda hoşgörünün savunucusu olarak saygıyla karşılanmıştır. Fakat daha sonra burada da bazı kesimler için rahatsız edici bir isim olarak öne çıkmıştır.

O dönemde Les Delices'te sahnelediği oyunlar Cenevre yasaları gereği yasak olduğu için durduruldu. Daha doğrusu şehirde her türlü tiyatro oyunu yasaktı. Yayımlanan tiyatro oyunu Cenevreli düşünürlerin tepki göstermesine yol açmıştı.

Bunun üzerine kentte kalamayan Voltaire, 1758 yılında ülkedeki başka bir yere taşındı. İsviçre'deki Ferney ve sınırının Fransa tarafındaki Tourney malikânelerini satın alan isim bu sayede polis baskısından da kurtulmuş oldu. Burada ünlü yapıtlarından biri olan Candide ile Candide Yahut İyimserliğe Dair kitaplarını tamamladı.

Yaşadığı yerde halk ile zaman zaman kavga eden ve anlaşmazlık çıkaran Voltaire, buna rağmen bölge topraklarının verimli bir şekilde kullanılmasına önayak oldu. Kiliseyi yeniledi, burada sarhoşluk be hırsızlık üzerine yararlı vaazlar verdi.

Aynı zamanda şehrin siyasetinde aktif rol oynayarak işçileri destekledi. İşçilerin yanında olduğunu göstermek için kendi toprakları üzerinde saat ve çorap fabrikaları kurdu. Tüm bu yaptıklarıyla halkın büyük sevgi ve ilgisini kazanan Voltaire, çalışmalarına hız kesmeden devam etti.

Avrupa’nın Hancısı olarak anılmaya başladığı dönemlerde dünyanın her ülkesinden ünlü yazar ve düşünürleri davet ediyor, en ağır misafirleri kralları ve soyluları ağırlıyordu. Tüm bunlar olurken yazmaya hiç ara vermedi.

Maddi refahın artırılması, dinsel hoşgörünün yayılması, insan haklarına saygı gösterilmesi, işkence cezalarının kaldırılması onun hayal kurduğu dünyada yer alan davranışlardı. Barbarca bulduğu her türlü davranışa ısrarla karşı durdu. Bunu gerek fiziksel eylemlerle gerekse kalemiyle ifade etti.

Tüm bu yaptıklarıyla bir yazardan öte çağının önde gelen filozoflarından biri olmayı başardı. Yazılarında romantizm akımına karşı olduğunu da savunuyordu fakat bu akımın yayılmasına engel olamadı. Yazarın tarihe damga vuran sözlerinden bazıları şunlardır;

• Tanrım, beni dostlarıma karşı koru, kendimi düşmanlarıma karşı korurum.
• Özgürlük adaletten başka bir şey değildir.
• Ülkeler bilim adamlarının kıymetini bilmeyip, onları ödüllendirmezlerse, gelişmeyi de beklemesinler.
• Vahşiler hariç, bütün insanlar, kitapların hükmü altındadır.
• Fikirlerinizden nefret ediyorum ama onları savunabilmeniz için hayatımı feda etmeye hazırım.
• İnsanın karşısına kötülük etmek fırsatı günde yüz kez, iyilik etmek fırsatı ise yılda bir kez çıkar.

Voltaire’nin Eserleri

Sivri dili ve hiciv türündeki yazılarıyla meşhur olan Voltaire, dinsel ve siyasal kurumlara karşı çıkan yazılar kaleme aldı. Öte yandan dinsel hoşgörüyü savunuyordu. Sadece insanların kilise dogmalarına sağlanıp kalmasını ve hükümete boyun eğmesini doğru bulmuyordu.

Paris’te kaldığı zamanlarda; edebiyat ve tiyatro ile tanışarak toplum yaşamından zevk almayı keşfetti. Aynı zamanda dinsel yaptırımlara da şüpheyle yaklaşmaya başladı. Hemen ardından ise hukuk okuma fikrini bırakarak yazar olmaya karar verdi.

Yazmaya başladığı dönemde Voltaire takma adını kullanarak çeşitli yazılar yazmaya başladı. Kaleme aldıkları bir süre sonra sarayın gözüne girmesini sağlasa da bir soyluyla girdiği kavga onun İngiltere'ye sürülmesine sebep oldu.

Yazdıkları dindar çevreler tarafından çok büyük tepkilere yol açıyordu. 2 yıl kaldığı İngiltere onun yazı yazma özgürlüğünü kısıtlamazken, burada kaldığı zamanı verimli bir şekilde değerlendirerek İngilizcesini geliştirdi.

İngiltere’nin düşünce özgürlüğünden etkilenen genç Voltaire, aynı zamanda buradaki yazar ve düşünürlerde de etkilenmişti. Bunların en önemlisi ve tanıdığımız ise Shakespeaɾe’dır.

Şiir ve tiyatro türünde eserler yazdı. 1735 yılında kaleme aldığı La Mort de Cesar (Caesar'ın Ölümü) sadece bir okulda oynatıldı ve başarı elde edemedi. Daha sonra İsveç kralı XII. Karl'ın yaşam öyküsünü yazdı.

Laurence Sterne Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Çok büyük araştırma yaparak yazdığı bu eseri hazırlarken tarihteki büyük insanların savaşlarla değil, uygarlığa kattıklarıyla unutulmaz olduğu sonucuna vardı. Voltaire’nin en çok bilinen eserlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz;

• En önemli eserleri; Oedipe (1718), Zaire (1732), Letters Philosophiques Sur Les Anglais (1733), Le Mondain (1736), Zadig (1747), Candide (1759), Candide ve Micromegas, Dictionnaire Philosophique'dir.
• Oyunlarından bazıları; Eccossaise, Eriphile, Mahomet, Merope, Nanine, Zaide'dir.
• Şiirleri; Henriade, Pucelle'dir. İlk basılan çalışması şiiridir ve kaleme aldığı en uzun iki şiir bunlardır.
• Felsefe eserleri; aslında çok sayıdadır ancak en önemlisi Dictionnaire Philosophique yani Felsefe Sözlüğü’dür.
• Diğer çalışmaları: Sayısız tarihi ve düz yazı biçiminde eser kaleme almıştır. Bunların yanında hayatı boyunca 20.000 civarında mektup kaleme almıştır.

Çok üretken bir yazar olan Voltaire neredeyse tüm edebi şekillerde eser vermiştir. Başlıca eserleri şunlardır:

• Oedipe (1718)
• Zaire (1732)
• Lettres philosophiques sur les Anglais (1733)
• Le Mondain (1736)
• Sept Discours en Vers sur l'Homme (1738)
• Zadig (1747)
• Micromegas (1752)
• Candide (1759)
• Dictionnaire philosophique (1764)
• Épître à l'Auteur du Livre des Trois Imposteurs (1770)