Grafiti Nedir?

Grafiti, en temel anlamıyla, duvar yazıları ve resimler yoluyla kendini ifade eden bir görsel uygulamadır. Grafik sözcüğünden türetilmiştir. Grafiti, kimi çevrelerce bir sanat dalı olarak kabul edilirken, bir başka bakış açısı da, grafitiyi vandalizm olarak değerlendirmektedir.

Tarihsel olarak grafitinin oldukça eski bir geçmişe, mağara duvarlarına çizilen şekiller nedeniyle ilkçağ, 4. veya 5. yüzyıl dönemlerine dayandığı, Pompei'deki duvar yazılarının grafiti sayıldığı söylenebilir. Eski Mısır döneminde insanların geçtikleri yerlerdeki duvar ve kayalara bıraktıkları çeşitli şekil ve yazılardan oluşan mesajlar, graffitinin ilk adımları sayılsa da, günümüzdeki anlamıyla graffitinin ana çıkış noktası 1940'lı II. Dünya Savaşı günlerine denk gelmektedir. Almanya'yı Doğu ve Batı şeklinde ikiye bölen Berlin Duvarı'nın her iki yanı protest kişilerce boyanarak, yazı ve sloganlarla bezendi. 1960'lı yıllarda ABD'de politik grupların görüşlerini duyurmak için bu yöntemi tercih etmesi, gençlerden oluşan sokak çetelerinin, kendi denetimleri altındaki alanları belirlemek için duvar yazılarını kullanmasına yol açtı. Ardından bağımsız bireyler graffitiyi geliştirdi. Sosyal içerikli iletiler dışında, bireysel seçimleri de yansıtmaya başlayan graffitiler giderek renklendi. 1970'lere gelinirken, bu görsel uygulama, şehir duvarlarından metro duvarlarına geçerken, New York'tan ABD'nin hemen hemen tümüne yayıldı.

Dünyanın çeşitli ülkelerinde başta duvarlar olmak üzere uygun olan hemen hemen her zemin; grafitiler için uygun yer oluşturuyor, sprey boya, fırça gibi çeşitli araçlar devreye girerek, neredeyse beğeni yarışması haline dönüştürüldü.Grafitinin genel olarak illegal (yasadışı) bir uygulama olması, bu konuda yasa eksiklikleri, tarihsel eserler, özel konutlar dahil, herhangi birçok yerin rastgele boyanarak grafiti zemini kabul edilip uygulama yapılması, grafitiye bakış açısının ağırlıklı vandalizm olarak kabul edilmesinde rol oynamış, uygulayanlar hakkında yasal işlemler yapılmıştır. Özellikle hip-hop kültürünün yaygınlaşmasıyla modern ve asıl şu anki graffiti ortaya çıkmıştır. Grafitinin bugüne gelmesine kadar geçen süreçte, bu konuda Hugo Martinez, Bozo Texino, Taki 183 gibi isimlerin ünlenmesine yol açtı. Graffiti yapanların çok büyük bir çoğunluğu kimliklerini gizlemekte ve papo 184, junior 161, cay 161, stitch 171, barbara 62, TAKI 183 gibi takma isimler kullanmaktadırlar. Örnek olarak TAKI 183, 1969 - 1974 yılları arasında Washington ve Manhattan'da metro istasyonlarında büyük ün yapmıştır.

Graffiti, kendi gelişimsel sürecini rekabet ortamının da teşvikiyle hızlı yaşamıştır. Bu gelişim sonucunda "tag" adı verilen graffiti yazarları imzalarına semboller, ilgi çekici resimler eklenmeye başlamış. Bazıları sayısal simgeler, bazıları logo vb. şekiller kullanmıştır. Zamanla kullanılan harflerin boyutları büyümüş, harflerin içi desenlerle süslenmeye başlanmış, herkes kendi yazım tarzını belirlemiş ve kendine has renkleri kullanmış, hatta durum giderek kaligrafi sanatının bir yansımasına dönüşmüştür.

Graffiti uygulayıcıları, kendilerini sokak ressamı olarak tanımlarlarken, çoğu zaman işi gerektiren maliyetleri kendi ceplerinden ya da sosyal çevrelerini oluşturan dernek, örgüt vb. topluluklardan karşılarlar. "Graffiti" adıyla müzik grupları, albümler vb. oluşumlar gerçekleşmiştir. İran gibi baskıcı yönetim altındaki ülkelerde bile görülen sanat; genellikle barış yanlısı, savaş karşıtı bir eğilim çizmektedir

Günümüz graffitisi, hip hop kültürünün temel unsurlarından biri olmuş, kimliğini açıklamaktan çekinmeyen, bu konuda yasal dernekler, sinema filmleri , bilgisayar oyunları, web siteleri, grafik bilgisayar programları vb. oluşturanların temsilciliğinde, çeşitli iniş çıkışlarla varlığını sürdürmektedir.

Tüm dünyada graffiti 1980 sonrası zirve yıllarını yaşamıştır. Bu süreçte ABD'nde toplumsal sorun haline geldiği bir dönem yaşandığında, sprey boyalar, satıldığı yerlerde kilit altında tutulup, küçük yaştakilere satışı yapılmamıştır. 1980'li yıllaırn ikinci yarısının sonlarında düşüş eğilimi göstermişse de 1990'ların ortalarında yeniden yükselen bir grafik izler. 1980'li yıllarda Style Wars ve Wild Style adlı iki belgesel graffiti ve hip hop kültürünün geniş kitlelere yayılmasına olanak tanımıştır.^[1]

Almanya'daki Türklerin Almanlar tarafından dışlanması sonucu Türkler çeteleşmiş, seslerini duyurmak için hiphop kültürüne yönelmişlerdir. Bununla birlikte graffiti sanatıyla tanışmışlardır. Gurbetçilerin Türkiye'ye gidip gelmesi, kişilerin arkadaş grubu gibi etkenlerden ötürü graffiti Türkiye'ye erişmiştir. Sprayin Türkiye'de ilk olarak komünistler tarafından kullanılmasından ötürü graffiti sanatçıları "komünist, anarşist" hatta ve hatta "satanist" diye nitelendirilmişlerdir. Günümüzdeyse yurdumuzun batı kesimlerinde bu tür olaylar azalmıştır. İstanbul, Ankara, Bursa, Adana ve İzmir gibi metropol şehirlerin istinat duvarlarında, köprü kolonlarında ve ara sokaklarında sıkça graffitiye rastlayabilirsiniz.

Grafiti türleri ve Grafiti terimleri nelerdir?

Writer: Graffiti yapan sanatçıya denilmektedir. Heykel yapan insanlara nasıl ki heykeltıraş deniyorsa Graffiti yapan insana da Writer denmektedir.

Sketch: Genellikle Graffiti doğaçlama olarak yapılsa da, bazen writer tarafından duvara çizilecek Graffiti taslak olarak çizilmektedir. Graffiti taslağı için sadece defter değil birçok tablo ya da sunta da kullanılabilir.

Blackbook: Sürekli olarak hayallerini sketch olarak tasarlayan writer tarafından yanında taşınan defter olmaktadır.

Wall: Duvarların üzerine çizilen Graffiti olmaktadır. En iyi Graffiti tuğla duvarlarına yapıldığı writer’ler tarafından söylenmektedir. Yapılan duvarın büyüklüğüne ya da küçüklüğüne göre değişik çeşitleri olacaktır.

Block: Graffiti yapılırken atılan gölgeler olmaktadır.

Character: Graffiti bittiği zaman yanlarına yapılan genellikle insan şeklinde olan karikatürlerdir.

Tag: Graffiti yapıldığı zaman insanlar tarafından kime ait olduğu anlaşılması için atılan imza olmaktadır. Tag bir Graffiti içerisinde olmak zorunda değildir. Ama bir kere tag atıldıysa diğer Graffiti çalışmalarında da aynı tag olması gerekmektedir. Tag ve Graffiti karıştırılmamalıdır. Tag atılacakken, Graffiti çizilecektir.

Marker: Taslak yapılırken kullanılan değişik renkli kalemler bulunmaktadır. Bu kalemler değişik renk ve değişik kalınlıkları da olmaktadır. Bu kalemler bazen Graffiti bittikten sonra imza atmak için de kullanılmaktadır.

Firstline: Graffiti yapılırken atılan ilk çizgilerdir.

Outline: Graffiti harf çizgileri ya da dış çizgileri olmaktadır.

Scret outline: Outline Graffiti dış çizgileri olmaktadır. Bu dış çizgileri çevreleyen çizgilere denmektedir.

Highlights: Graffitinin bazı noktalarına çizen sanatçının zevkine göre parlaklık ya da ışık efekti vermesi gerekmektedir. Bu genellikle harflerin sağ alt köşesine verilmektedir

Fill in: Graffiti dış çizgileri yapıldıktan sonra içini boyanmasına denmektedir. İçinin boyası bazılarına göre tek renk iken bazıları da çok renkli yapmaktadır.

Bubble: Graffitinin içinde ya da bazen dışına da baloncuklar yapılabilmektedir.

King: Graffiti yapa yapa ustalaşmış ve profesyonel olan insanlara denir.

End2end: Tren vagonlarının üzerine yapılan ve genellikle vagonları tamamen kaplayan Graffiti türü olmaktadır.